Barwinek pospolity jest zimozieloną krzewinką dorastającą do 15 cm wysokości. Pędy płożące przyrastają roczne 50-80 cm, łatwo się ukorzeniają. Liście jajowato-eliptyczne, błyszczące, skórzaste, w zależności od odmiany zielone, żółte lub pstre, długości 2-3 cm. Pędy kwiatowe wysokości do 15 cm, wzniesione. Kwiaty w zależności od odmiany barwy białej, liliowo-niebieskiej lub fioletowej, pojedyncze lub półpełne średnicy 2-3 cm. Kwitnie od kwietnia do maja, najobficiej w maju, potem kwiaty pojawiają się sporadycznie aż do września. Doskonała bylina do okrywania i zadarniania miejsc słonecznych, półcienistych i cienistych w ogrodach, parkach, lasach. Najlepiej rośnie na glebie luźnej, żyznej, próchnicznej, umiarkowanie wilgotnej. Toleruje gorsze warunki. Przy dostatecznej ilości wilgoci dobrze radzi sobie także w słońcu.