Bodziszek żałobny wytwarza krótkie kłącza i wyprostowane, górą rozgałęzione pędy. Osiąga wysokość 80 cm. Liście o siedmiu klapach, jasnozielone często z purpurowymi plamkami. Wytwarza wielokwiatowe kwiatostany złożone z małych, nieco zwisających ciemno-purpurowych do brązowawych kwiatów. Najlepiej rośnie na stanowiskach półcienistych, na glebach żyznych, umiarkowanie wilgotnych. Znosi okresowe przesuszenie. Polecany na rabaty, do założeń naturalistycznych, na łąki kwietne, a także na stanowiska nadwodne.