Sztywne łodygi tojada ogrodowego osiągają wysokość do 120 cm. Liście dłoniaste o ostro zakończonych odcinkach, błyszczące, ciemnozielone. Kwiaty dwukolorowe, niebiesko-białe (u odmian biało-jasnofioletowe, fioletowo-niebieskie), z charakterystycznie, silnie wygiętymi do przodu hełmami, zebrane w gęste kwiatostany. Pojawiają się od czerwca do sierpnia. Barwą, zapachem i nektarem przyciągają pszczoły i motyle. Starsze, dorodne egzemplarze wytwarzają kwiatostany rozgałęzione, co przysparza roślinie jeszcze większej atrakcyjności. Tojad ogrodowy należy do roślin długowiecznych i im dłużej rośnie na jednym miejscu, tym obficiej kwitnie. Nadaje się do sadzenia na rabatach, w większych ogrodach skalnych, a także wśród krzewów i drzew. Jest popularną rośliną wiejskich ogrodów. Ładnie prezentuje się w towarzystwie pluskwicy groniastej, parzydła leśnego, funkii i tawułki Arendsa. Tojad mocny najlepiej rośnie na glebach próchnicznych, stale umiarkowanie wilgotnych do wilgotnych, na stanowiskach półcienistych. Nie znosi bezpośredniego nasłonecznienia. Jest to roślina trująca, dlatego nie powinna być wykorzystywana na kwiat cięty.