Słonecznik dziesięciopłatkowy to kępiasta bylina o sztywnych, wyprostowanych pędach, osiągająca wysokość do 170 cm w zależności od odmiany. Łodygi górą są rozgałęzione, blaszki liściowe lancetowate do szeroko jajowatych, długości 7-20 cm, ostro piłkowane, na górnej powierzchni prawie nagie, ciemnozielone, na spodzie delikatnie, szorstko owłosione. Koszyczki kwiatowe średnicy 5-7 cm. Żółte kwiaty o budowie uzależnionej od odmiany. Kwiaty mogą być pojedyncze, półpełne lub pełne, pojawiają się od lipca do września, są często odwiedzane przez pszczoły i motyle. Słoneczni preferuje stanowiska słoneczne, suche do umiarkowanie wilgotnych. Nadaje się do wysadzania w grupie lub pojedynczo w nasadzeniach naturalistycznych, parkowych, na tle budynków, płotów lub oddalonej grupy krzewów i drzew. Kwiaty nadają się do cięcia.