Mikołajek alpejski jest piękną byliną ogrodową. Wyrasta do 80 cm wysokości. Liście odziomkowe osiągają długości 25 cm, osadzone są na długich ogonkach, sercowato-trójkątne, zaostrzone, grubo podwójnie karbowane. Liście łodygowe okrągło-sercowate, często trójklapowe, na wierzchołku, najwyższe niebiesko zabarwione. Górna część łodygi i główki kwiatostanowe barwy ciemnoniebieskiej. Główki nieco wydłużone, długości ok. 4 cm, pod nimi znajduje się 12-18 podsadek, które są dłuższe od kwiatostanów, barwy również ciemno-niebieskiej (u odmiany "Blue Star" podsadki są głęboko powcinane, tworząc niemal puszysty kołnierz). Kwitnie od czerwca do sierpnia, jest rośliną miododajną, przyciągającą motyle. Uprawiany na kwiat cięty i do zasuszania, jest też niewątpliwą ozdobą rabaty bylinowej. Nadaje się do nasadzeń naturalistycznych, łąk kwietnych lub jako soliter w połączeniu z modernistycznymi rzeźbami. Jest rośliną niewymagającą, dobrze znoszącą suszę, ale wrażliwą na stagnującą zimą wodę. Dobrze rośnie na każdej glebie, nawet w czystym piasku, ponieważ palowe korzenie sięgają bardzo głęboko. Należy sadzić w miejscach bardzo słonecznych.